रात्री झोपतानाच उद्याच्या कामाची यादी शालिनीने आळवली. सकाळी गडबड नको म्हणून रात्रीच डब्याच्या भाजीची तयारी करून ठेवली म्हणजे सकाळी फोडणी टाकली कि झालं. जसा छोट्या झालं तसं शालीनीची धावपळ व्हायची. शालिनीच्या लग्नाला आठ वर्ष होऊन गेली. तिचे यजमान माध्यमिक शाळेवर शिक्षक.लग्नानंतर दीड वर्षाच्या आत मोठा मुलगा आनंद झाला. तो सहा वर्षाचा झाल्यावर छोट्या झाला. दोन महिन्यापूर्वी त्यांची नगर येथे बदली झाली. सर्व नवीन वातावरण,जास्त कोणाची ओळख नव्हतीच.दिवसभर काम असल्यामुळे व ती राहत असलेली खोली दुसऱ्या मजल्यावर असल्याकारणाने तिचा अजून कोणाशी स्नेह वाढला नव्हता.
कर्र घड्याळाचा गजर होताच उठणे हा तिचा नियम, कधीच थोड्या वेळाने उठते असं ती म्हणत नसे.रोजच्याप्रमाणे उठून सर्व साफसफाई केली.भर्रकन अंघोळ उरकली आणि डबा तयार केला. तोवर यजमानांची अंघोळ आटोपली. त्यांचा नाष्टा देऊन तिने आनंदला उठवलं. आनंदला अंघोळ घालून यजमानांचे कपडे दिले. आठच्या ठोक्याला ते बाहेर पडले. आनंदच दुध पिऊन होईस्तोवर तिने त्याच दप्तर आवरलं. बूट घालेपर्यंत रिक्षाचा हॉर्न वाजला,आनंदला बसून ती धावतच वर आली.
इतकी धावपळ संपेपर्यंत ती छोट्याला जणू विसरूनच गेली होती. हि जाणीव होताच तिचं मन गहिवरून आलं, त्याच्या शांत निद्रिस्त मूर्तीकडे पाहून तिला क्षणभर वाटलं ह्याचा आणि दिवसभराच्या मस्तीचा दुरूनही मेळ बसणार नाही. तिने स्वतासाठी चहा बनवला कपात ओतून बाहेरच्या खोलीत येऊन बसली. कप अर्धा रिकामा होईपर्यंत स्वारी अंथरुणात उठून तयार! शालिनी कप ठेऊन तशीच पळत जाऊन त्याला पकडलं नाहीतर त्याने पुढच्या क्षणी कॉटवरून खाली उडी मारली असती. दिवसभर इतकंच लक्ष ठेवलं तर ठीक नाहीतर काहीतरी दुखापत ठरलेलीच! तिला नेहमी आश्चर्य वाटायचं आमच्या आख्या दोन्हीकडील कुटुंबात एव्हडा उपद्व्यापी जीव कुणीच नाही जे ते आपापल्या कामात व्यग्र असणारी मग हा असा का? पण घरात सर्वांचा अगदी जीव कि प्राण तिचाही, आनंद्पेक्षा काकणभर प्रेम छोट्यावर जास्तच पण आनंदनेही कधी त्याला पाण्यात पहिले नाही. आनंद स्वभावाने शांतच पण बऱ्याच वर्षांनी त्याच्याशी खेळणारा त्याला भेटला म्हणून कदाचित, पण स्वतःची सर्व खेळणी तो छोट्याशी वाटून खेळत असे.
आज शालिनी जरा शांतता अनुभवत होती कारण रोजच्यापेक्षा छोट्या जरा स्थिरच होता कदाचित वादळापूर्वीची शांतता! तशी ती सदैव सतर्क असे कारण या महाराज्यांचा भरवसा नसायचा.छोट्याचा खाणं दुध पिणं, अंघोळ आटोपून त्याच्या पुढे काही खेळणी सरकून ती बाकीची आवारा आवर करू लागली. सगळं काम उरकलं तरी पिल्लू खेळत गढून गेलेलं. बघून शालिनी जरा सुखावली. पोटात भुकेची कळवळ जाणवली पण तिला वाटलं हा खेळतोय मग धुणं धुऊन नंतर जेवावं म्हणजे थोडी वामकुक्षी छोट्या बरोबर मिळेल. तशीही तिची झोप पूर्णच होत नव्हती.
शालिनी कपडे धुण्यासाठी बाथरूम कडे गेली. थोडं उरकलं पण भूख परत आठऊ लागली त्याच नादात आणि पाण्याचा आवाजात तिला कळलंच नाही, छोट्याने बाथरूमची बाहेरून कडी घातलेली. पाणी चालू असताना घाम येतोय हे दिसताच तिला बंद दाराची जाणीव झाली, अरे देवा! ती मटकन खालीच बसली. अंगाला दरदरून घाम सुटला. डोळे आपोआप वाहू लागले. प्रत्येक देवाच्या पायाशी ती कधीच जाऊन आली तिला कळलच नाही. डोकं बधीर झालं होतं. ती भानावर आली ते छोट्याच्या रडण्याने. शालिनी सगळं बळ एकवटून, ''छोट्या छोट्या '' जिंवाच्या आकांताने हाका मारू लागली. तिचा आवाज ऐकून छोट्या परत दाराजवळ आला. ती त्याला कडी उघडायला सांगू लागली पण तोही लहानच! ती सुचवत असलेल्या सर्व सूचना त्याच्या आकालानाबाहेरच्या!
कर्र घड्याळाचा गजर होताच उठणे हा तिचा नियम, कधीच थोड्या वेळाने उठते असं ती म्हणत नसे.रोजच्याप्रमाणे उठून सर्व साफसफाई केली.भर्रकन अंघोळ उरकली आणि डबा तयार केला. तोवर यजमानांची अंघोळ आटोपली. त्यांचा नाष्टा देऊन तिने आनंदला उठवलं. आनंदला अंघोळ घालून यजमानांचे कपडे दिले. आठच्या ठोक्याला ते बाहेर पडले. आनंदच दुध पिऊन होईस्तोवर तिने त्याच दप्तर आवरलं. बूट घालेपर्यंत रिक्षाचा हॉर्न वाजला,आनंदला बसून ती धावतच वर आली.
इतकी धावपळ संपेपर्यंत ती छोट्याला जणू विसरूनच गेली होती. हि जाणीव होताच तिचं मन गहिवरून आलं, त्याच्या शांत निद्रिस्त मूर्तीकडे पाहून तिला क्षणभर वाटलं ह्याचा आणि दिवसभराच्या मस्तीचा दुरूनही मेळ बसणार नाही. तिने स्वतासाठी चहा बनवला कपात ओतून बाहेरच्या खोलीत येऊन बसली. कप अर्धा रिकामा होईपर्यंत स्वारी अंथरुणात उठून तयार! शालिनी कप ठेऊन तशीच पळत जाऊन त्याला पकडलं नाहीतर त्याने पुढच्या क्षणी कॉटवरून खाली उडी मारली असती. दिवसभर इतकंच लक्ष ठेवलं तर ठीक नाहीतर काहीतरी दुखापत ठरलेलीच! तिला नेहमी आश्चर्य वाटायचं आमच्या आख्या दोन्हीकडील कुटुंबात एव्हडा उपद्व्यापी जीव कुणीच नाही जे ते आपापल्या कामात व्यग्र असणारी मग हा असा का? पण घरात सर्वांचा अगदी जीव कि प्राण तिचाही, आनंद्पेक्षा काकणभर प्रेम छोट्यावर जास्तच पण आनंदनेही कधी त्याला पाण्यात पहिले नाही. आनंद स्वभावाने शांतच पण बऱ्याच वर्षांनी त्याच्याशी खेळणारा त्याला भेटला म्हणून कदाचित, पण स्वतःची सर्व खेळणी तो छोट्याशी वाटून खेळत असे.
आज शालिनी जरा शांतता अनुभवत होती कारण रोजच्यापेक्षा छोट्या जरा स्थिरच होता कदाचित वादळापूर्वीची शांतता! तशी ती सदैव सतर्क असे कारण या महाराज्यांचा भरवसा नसायचा.छोट्याचा खाणं दुध पिणं, अंघोळ आटोपून त्याच्या पुढे काही खेळणी सरकून ती बाकीची आवारा आवर करू लागली. सगळं काम उरकलं तरी पिल्लू खेळत गढून गेलेलं. बघून शालिनी जरा सुखावली. पोटात भुकेची कळवळ जाणवली पण तिला वाटलं हा खेळतोय मग धुणं धुऊन नंतर जेवावं म्हणजे थोडी वामकुक्षी छोट्या बरोबर मिळेल. तशीही तिची झोप पूर्णच होत नव्हती.
शालिनी कपडे धुण्यासाठी बाथरूम कडे गेली. थोडं उरकलं पण भूख परत आठऊ लागली त्याच नादात आणि पाण्याचा आवाजात तिला कळलंच नाही, छोट्याने बाथरूमची बाहेरून कडी घातलेली. पाणी चालू असताना घाम येतोय हे दिसताच तिला बंद दाराची जाणीव झाली, अरे देवा! ती मटकन खालीच बसली. अंगाला दरदरून घाम सुटला. डोळे आपोआप वाहू लागले. प्रत्येक देवाच्या पायाशी ती कधीच जाऊन आली तिला कळलच नाही. डोकं बधीर झालं होतं. ती भानावर आली ते छोट्याच्या रडण्याने. शालिनी सगळं बळ एकवटून, ''छोट्या छोट्या '' जिंवाच्या आकांताने हाका मारू लागली. तिचा आवाज ऐकून छोट्या परत दाराजवळ आला. ती त्याला कडी उघडायला सांगू लागली पण तोही लहानच! ती सुचवत असलेल्या सर्व सूचना त्याच्या आकालानाबाहेरच्या!
शालिनी आयुष्यात इतकी हतबल कधीच झाली नव्हती. ती बाथरूमच्या खिडकीतून बाहेर हाका मारू लागली पण खिडकी इमारतीच्या बाहेरच्या बाजूला असल्याने काहीच साद मिळण्याची शक्यता नव्हती. तिच्या मनात अनेक विचार थैमान घालू लागले. प्रत्येक विचाराबरोबर तिच्या अंगावर शहारे येऊ लागले आणि अश्रू दुपटीने वाहू लागले. तितक्यात आठवलं जिन्याचा दरवाजा उघडा आहे, छोट्या जर जिन्यात गेला आणि पडला तर? जिना उतरून रस्त्यावर गेला तर? एखादी गाडी जोरात आली तर? जर स्वयंपाकाच्या खोलीत गेला तर? ग्यासजवळ गेला तर? हे न ते, डोक्याच्या चिंध्या होत आहेत असं तिला वाटू लागलं.प्रत्येक देवाला नवस बोलून झाले. वेड्यासारख्या कितीतरी वेळ ती, ''छोट्या छोट्या छोट्या .........'' म्हणत सुटली.
मान कापल्यावर कोंबडी जशी तडफडते, पाण्याबाहेर मासा जसा तडफडतो तशी अवस्था शालीनीची होती. आतापर्यंत छोट्याही रडून रडून दमला होता आणि शालीनी....... एकचा टोला झाला. तिला जाणीव झाली यजमानांना यायला अजून दोन तास बाकी आहेत. खिडकीतून बाहेर फक्त उन आणि एक गुलमोहर नुकतीच लाल फुले लागलेला, तिला नेहमी तो लाल रंग मोहून टाकायचा पण आज तीच फुले तिला निखार्याप्रमाणे भाजत होती. पाण्याचा थंड स्पर्श अंगावर काटे फुलवत होता. मनातील या विचारांचे असंख्य कंगोरे तिला काट्या सारखे बोचत होते.
शालिनीला काय वाटले तिलाच कळले नाही, ती पुन्हा हाका मारू लागली, '' छोट्या, छोट्या .....'' तिला जाणवलं तो दाराशी आहे. ती प्रेमाने सांगू लागली, '' छोट्या, बाळा झोप आता, गाई गाई, सोन्या बाळा झोपी जाई.'' कधीही तिचं न ऐकणारा बाळ आजच्या दोन शब्दांच्या अंगाईने झोपी गेला. त्याची उ उ कमी होताच तिने दाराच्या फटीतून पाहिलं पिल्लू शांत झोपला होता. शालिनीच्या मनातलं काहूर आता कुठ थोडं विसावलं. आता वाटू लागलं छोट्याचे बाबा येईपर्यंत त्याने असंच झोपून राहावं. तिची भूख कधीच परागंदा झाली होती. आता वाट होती पतीराजाची! तिचे कान आता दाराकडे लागले.
आता छोट्याच्या बाळलीला आठउन पुन्हा पुन्हा भरतीच्या समुद्राप्रमाणे शालिनीच मन भरून येत होतं, आणि आताचा प्रसंग समोर
येताच तिचा थरकाप होत होता. तीनचा टोल पडताच तीच मन आणखी सुखावलं तशी जिन्यावरच्या हालचालीचा वेध घेऊ लागली. पावलाची टप टप जाणवली आणि पुढचा मागचा भान न ठेवता जोराने दरवाजा बडवायला सुरवात केली. छोट्याचे बाबा त्याला बाथरूम बाहेर झोपलेला आणि दाराच बडवण ऐकून गांगरून गेले. त्याच वेळी छोट्याही धडधड ऐकून जागा झाला न रडू लागला. बाबांनी दर उघडताच शालिनीने बाळाला कवटाळून मोठमोठ्याने रडू लागली. दोघानाही रडताना पाहून, त्याचं मिलन पाहून काय घडल याची कल्पना नसतानाही छोट्याच्या बाबांना गहिवरून आल. जन्माला येऊन कसलं दु:ख न पाहिलेली शालिनी आज ढसाढसा रडत होती पण बाळ भेटल्याच्या आनंदान.......
आजही जर तिला तो प्रसंग आठवला तर डोळ्यानच्या कडा आपोआप ओलावतात आणि एक ओळ ओठांवर येते, ''देव जरी मज कधी भेटला, माग हवे ते माग म्हणाला. म्हणेन प्रभू रे माझे सारे जीवन देई मम बाळाला....''
No comments:
Post a Comment